3.2 Exploreren, verkennen en integreren van de grenzen van de mens 1ste leerjaar 2de leerjaar De mens wordt bepaald door zijn natuur ° erfelijkheid - Lijk ik op mijn vader of mijn moeder? - Waarom ben ik klein, groot, dik, dun, blond, zwart, blank of bruin? ° lichaam -ziekte * ontstaan en gevolgen * somatisch, psychisch, psychosomatisch - handicaps * mentaal * lichamelijk De mens wordt bepaald door zijn omgeving ° mijn familie - mijn opvoeding * autoritair * laissez-faire * democratisch - soorten gezinnen * kroostrijk gezin * onvolledige gezinnen De mens wordt bepaald door zijn natuur ° erfelijkheid - inzicht aanbrengen in het erfelijkheidsmechanisme - aangeboren of aangeleerd ° lichaam - grenzen van het menselijk lichaam * sportprestaties * stress - primaire behoeften * voeding * gezondheid De mens wordt bepaald door zijn omgeving ° rolpatronen en gedrag - thuis * ouder/ kind * broer/zus * vader/moeder - school * leraar/ leerling - vrienden * leider/ meeloper 3de leerjaar 4de leerjaar De mens is biologisch bepaald ° lichaam - veroudering * lichamelijk en psychisch * geneeskunde en levensverlenging - dood * meest voorkomende oorzaken * stervensbegeleiding ° invloed van chemische stoffen - drugs * gedragsveranderingen * lichamelijke gevolgen ° erfelijkheid - IQ aangeboren of aangeleerd * zin of onzin van IQ test * soorten intelligentie * geboren genieën? * rekenwonders en geheugentraining * individuele verschillen - grenzen van de menselijke psyche * paranormale gaven ° de mens een dier? - agressie - territoriumdrift - altruïsme en egoïsme De mens is biologisch bepaald ° lichaam - erfelijke ziekten - nieuwe ziekten * beschavingsziekten * nieuwe virussen * milieuverontreiniging ° invloed van chemische stoffen - hormonen * invloed op gedrag ( bv. adrenaline) * invloed op het lichaam (bv. geslachtshormonen) ° erfelijkheid - gedragsgenetica * onderzoek met tweelingen * onderzoek met geadopteerde kinderen * onderzoek binnen gezinnen - alcoholisme erfelijk? - criminaliteit erfelijk? ° de mens een dier? - het gelijk of ongelijk van de sociobiologie De mens wordt bepaald door zijn omgeving De mens wordt bepaald door zijn omgeving ° culturele antropologie - rolpatronen zijn aangeleerd * jongeren en ouderen * mannen en vrouwen ° culturele antropologie - normen voor gedrag zijn aangeleerd * wat vinden we normaal en abnormaal? * wat eten we? * hoe gaan we met mekaar om? ° sociologie - vormen van socialisering binnen de familie * soorten opvoeding * traumatische ervaringen mishandeling verwaarlozing ° sociologie - vormen van socialisering in een samenleving *de school * indoctrinatie 5de leerjaar De mens wordt bepaald door zijn natuur ° erfelijkheid - genetisch determinisme - het “zelfzuchtige gen” - eugenetica ° ethologie ° de mens een dier? - de mens, een naakte aap (Desmond Morris) 6de leerjaar De mens wordt bepaald door zijn natuur ° betekenis van de mens in de kosmos - het begrip “leeftijd” in verhouding tot kosmische tijdsdimensies - reizen in de kosmos is reizen in de tijd ° de mens een machine ? - cybernetica - agressie bij mens en dier (Konrad Lorenz) De mens wordt bepaald door zijn cultuur ° culturele antropologie - hoe bepaalt cultuur onze kijk op de wereld? * leven en dood * arbeid * afwijkend gedrag - hoe begrenst cultuur onze vrijheid ? * geografisch determinisme ° sociologie - vormen van socialisering in een samenleving *de wetgeving * de sanctie - robotica - de bionische mens De mens wordt bepaald door zijn cultuur ° culturele antropologie: - hoe bepaalt cultuur onze kijk op de wereld? * goed en kwaad * politiek * gelijkheid - hoe begrenst cultuur onze vrijheid? * historisch determinisme ° sociologie - de arbeidende mens - de politieke mens - de spelende mens