extra (,) leuke opdracht: Italiaans en Nederlands 5VWO Er zijn aardig wat woorden in het Nederlands die uit het Italiaans afkomstig zijn. De meeste lijken erg op hun Italiaanse tegenhanger of zijn zelfs precies hetzelfde. Denk maar aan woorden als pizzeria, incasso, furore, broccoli of a capella. Maar ook lommerd heeft met Italiaans te maken. Het is afgeleid van een streek in Italië. Welke streek? En van het Italiaanse scartabello (slecht boekje) is een Nederlands woord afgeleid dat klein briefje betekent. Welk woord? Het woord malaria is in het Italiaans een samenstelling. Wat het eerste deel betekent, is makkelijk te bedenken. Maar wat zou het tweede deel betekenen? Hoe dachten de bedenkers van dit woord dus dat deze ziekte ontstond? De uitdrukking in petto hebben bevat ook een Italiaans woord. Petto is in het Italiaans een lichaamsdeel. Welk? Het Italiaanse woord graffiti kan op twee manieren worden uitgesproken. Als de klemtoon op de eerste lettergreep valt, gebeurt dat onder invloed van een andere taal dan het Italiaans. Welke? De Italiaan Casanova is samen met Don Juan het prototype van de versierder. De eigennaam is soortnaam geworden en je spelt dan ook casanova. De naam Casanova is een heel gewone naam. Hoe zou deze naam in het Nederlands luiden? Ik had ooit een Italiaanse leerling, die toen hij net in Nederland woonde, dacht dat varken het meervoud was van vark. Dat zo'n soort fout niet zo raar is, blijkt uit het feit dat alle Nederlanders spaghetti opvatten als een woord in het ..... De meeste uit het Italiaans overgenomen zelfstandige naamwoorden vormen hun meervoud op de Nederlandse manier. Espresso en motto bijvoorbeeld. Maar solo en tempo worden ook wel gebruikt met hun Italiaanse meervoud, namelijk... En de naam van de grote broer van de viool heeft een Italiaans en een Nederlands meervoud, namelijk... Het Italiaanse capriola is in het Nederlands overgenomen met een kleine verandering: capriool. Maar er bestaat ook een letterlijke vertaling van dit woord. (Het heeft met een mannetjesbeest te maken) Wat is die letterlijke vertaling? Je zou het niet verwachten maar het Italiaanse woord voor ui (cipolla) is in het Nederlands terechtgekomen in de naam van een pudding. Welke? Een salto mortale is zo gevaarlijk dat hij kan leiden tot de ..... Vermicelli vind je in de soep. Maar oorspronkelijk is het de naam voor een diertje dat je in de tuin vindt en dat qua vorm overeenkomt met vermicelli. Welk diertje? De piano heette vroeger pianoforte. De twee delen van dit woord geven precies aan wat dit instrument kon, in tegenstelling tot de clavecimbel, namelijk .... en .... spelen. Basta is in het Italiaans de derde persoon enkelvoud van bastare. Het betekent: .... Salami is een worst die gezien het begin van het woord in ieder geval behoorlijk ..... zou moeten zijn. Er bestaan ook op Italiaans lijkende woorden in het Nederlands die in het Italiaans niet voorkomen: picobello en tuttifrutti zijn daar voorbeelden van. Frutti zijn in het Italiaans overigens wel vruchten. In restaurants staan er op het menu ook vaak frutti di mare. Wat voor vruchten zijn dat? De uitspraak van Italiaanse woorden is soms niet zo makkelijk. Tagliattelle spreek je bijvoorbeeld uit met in het midden de klank: lj. Hoe zou je dus moglie uitspreken? (Het betekent echtgenote) De combinatie gn spreek je uit als nj. Hoe spreek je bagno dus uit? (Nuttig woord trouwens. Het betekent bad of toilet) De combinatie gh spreek je uit als de G in het Franse garçon. Hoe spreek je dus Margherita uit en Lamborghini? Vaak ook wordt de naam van de wijnsoort chianti fout uitgesproken. De ch spreek je in het Italiaans uit als een ... Het Italiaans heeft niet alleen verkleinwoorden (op -ino of op -ina), maar ook vergrootwoorden. Een bacio is een kus, een bacione is een... Een bionda is een blonde vrouw, een biondona is een... (type Anna Nicole Smith) Over blonde vrouwen gesproken: Italianen zijn gek op blond en de blonde meisjes zullen ongetwijfeld aandacht krijgen van papagalli. Letterlijk betekent dat woord papegaai, maar het is ook de term voor de rasversierders die contact zullen proberen te maken met clichés als: Come ti chiami? Da dove sei? Ciao, bella. Wat betekenen deze zinnen? En als een het volgende aanbod doet, wat wil hij dan met je gaan doen: Vuoi mangiare un gelato con me? Wat zouden de volgende nuttige woorden en zinnetjes betekenen? birra, vino, acqua pizza, tramezzino è troppo caro (Je bent tenslotte een Nederlander) non voglio ritornare a casa (Als Rome je erg goed bevalt) Welk dier zou in het Italiaans bau bau zeggen?